België zit ver onder het EU-gemiddelde wat betreft het aantal praktiserende artsen. Dit artsentekort leidt tot lange wachttijden voor een afspraak bij een arts of zelfs artsen die nieuwe patiënten weigeren.
De patiënten die zorg moeten uitstellen, moeten zich tot minister Demir wenden. Waarom? Er zijn in Vlaanderen talrijke artsen aanwezig, maar door een inerte bureaucratie moeten ze thuis met de vingers draaien. Zo zag een Turkse huisarts haar diploma niet erkend, omdat ze in de Turkse opleiding niet verplicht was een masterthesis te schrijven. Dat ze al 18 jaar aantoonbare ervaring heeft als huisarts woog niet op tegen het ontbreken van dat ene papiertje.
Iedereen is het over eens dat de erkenning van buitenlandse studiebewijzen in de zorg gedegen moet gebeuren. Vandaag zit het systeem echter helemaal scheef.
De diploma-erkenning in Vlaanderen gebeurt door NARIC. De decretaal vastgelegde termijn voor een diploma-erkenning bedraagt vier maanden, maar NARIC slaagt er al jaren niet in die termijn te respecteren. Sterker nog het probleem verergert dramatisch. Voor specifieke gelijkwaardigheidsonderzoeken naar geneeskundediploma’s bedroeg de gemiddelde behandeltermijn in 2024 maar liefst elf maanden. De Vlaamse ombudsman klaagt terecht het gebrek aan communicatie aan vanwege NARIC. Op 30 april officialiseerde NARIC haar beleid om geen telefoons meer op te nemen en zelden op digitale vragen te antwoorden met een droog bericht op haar website. Een aanbeveling van de Vlaamse Ombudsdienst om een aantal voorlichters van de Vlaamse Infolijn 1700 toegang te verlenen tot de dossiers (zoals dat ook het geval was bij studietoelagen toen daar lange termijnen waren,) werd afgewezen.
Nochtans voorziet het huidig Vlaams regeerakkoord in een verbetering van de werking van NARIC-Vlaanderen. Terwijl de situatie in praktijk volledig ontspoort, geeft minister Demir in een antwoord op een schriftelijke vraag koeltjes aan dat deze maatregel uit het regeerakkoord slechts later deze legislatuur het voorwerp zal zijn van verdere beleidsontwikkeling. Dat zei het vorige Vlaams regeerakkoord ook al. De benodigde urgentie ontbreekt volkomen.
Vanzelfsprekend ligt de schuld niet bij de overbelaste medewerkers van NARIC die gelukkig begin dit jaar versterking kregen. Er is een structurele hervorming nodig. Gelukkig werd die al herhaaldelijk op een dienblaadje door de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) aangeboden.
Het voorgaande voorbeeld van de ontbrekende thesis indachtig, zou het de logica zelf zijn dat de dokter in kwestie simpelweg aan een Vlaamse universiteit een thesis zou behalen en vervolgens automatisch haar diploma erkend zou zien. Dat kan vandaag echter niet. Geen enkele universiteit biedt die mogelijkheid aan. Zoals de SERV aanhaalt is de enige optie dan om de studie opnieuw te volgen en het Vlaamse diploma te behalen. Met een diploma erkend als bachelor Geneeskunde kan je trouwens ook niet als verpleegkundige of zorgkundige aan de slag. De SERV stelt daarom voor dat een bewijs van drie jaar werkervaring in het desbetreffende beroep het ontbreken van een thesis of stage zou kunnen compenseren.
Een alternatief is een bekwaamheidsonderzoek dat zou volgens de SERV in vele gevallen sneller én grondiger kunnen zijn dan een vergelijking op papier tussen studieprogramma’s.
Een belangrijke reden voor de enorme vertraging in de dossiers is de outsourcing van de beoordeling van de buitenlandse geneeskundediploma’s. Hoewel geneeskunde samen met handelswetenschappen het meest voorkomende diploma is, wordt er geen interne expertise opgebouwd. NARIC doet enkel beroep op externe experten. Dat zijn vaak drukbezette artsen-professoren bij wie de beoordeling van buitenlandse diploma’s ergens onderaan de prioriteitenlijst bengelt. Daarom vraagt de SERV terecht interne expertise op te bouwen over de meest aangevraagde studiegebieden.
Kortom, de oplossing is even helder als het probleem. Een meer efficiënte procedure om buitenlandse diploma’s te erkennen, zal ertoe leiden dat de Vlaming minder lang moet wachten om een afspraak bij een arts te kunnen maken.
Zoals De Groene Amsterdammer aanhaalde kan het in de zomervakantie heerlijk zijn om te niksen. Voor mensen wiens leven meer dan een jaar stil moet staan, is niets doen vreselijk. Voor een minister die een oplossing voor een belangrijk probleem voor het rapen heeft, is niets doen schuldig verzuim.
Deze bijdrage verscheen eerder bij De Morgen.