Teruglopende ontvangsten, oplopende tekorten: het inkomen van staat en sociale zekerheid 2014-2029

Tussen 2014 en 2023 is het totaal van de geïnde belastingen en sociale premies (inclusief toegerekende sociale premies) gedaald van 47,3% naar 44,1% van het bbp — een daling van de ontvangsten met 3,2 procentpunt van het bbp, en anderhalf procentpunt lager dan het langetermijngemiddelde (1995-2023) [NBB.Stat]. 

Pro memorie: in 2023 bedroeg het begrotingstekort van de gezamenlijke overheden 4,1 procent van het bbp [NBB.Stat].

In 2023 bedroeg het bbp in België 596.202,7 miljoen euro [NBB.Stat]. Een daling van de inkomsten uit belastingen en sociale bijdragen met 3,2 procentpunt van het bbp stemt dus overeen met 19,3 miljard euro minderinkomsten voor staat en sociale zekerheid ten opzichte van de belastingopbrengst in 2014 (in een statische analyse).

Tussen 2025 en 2029 zullen de ontvangsten van de federale staat en de sociale zekerheid volgens het Monitoringcomité (september 2025) dalen van 30,7% van het bbp naar 29,6%: een verdere daling van de ontvangsten met 1,1 procentpunt van het bbp of 7,9 miljard euro.

Datzelfde Monitoringcomité verwacht in de periode 2025-2029 een verdere verslechtering van het begrotingssaldo van 4,2 tot 5,5 procent van het bbp, of 1,3 procentpunt. De bijkomende daling van de ontvangsten is dus verantwoordelijk voor 85% van de verslechtering van het begrotingssaldo. 

Een jaar eerder (juli 2024) verwachtte hetzelfde Monitoringcomité nog ontvangsten ten belope van 30,8% van het bbp in 2029. Omgerekend in euro’s komt dat neer op 8,6 miljard euro minderontvangsten in 2029 ten opzichte van het scenario in juli 2024.

Het nastreven van een beleid dat de globale belastingdruk scherp doet dalen is een legitieme politieke keuze. Men dient dan echter ook de eerlijkheid te hebben dat wanneer we door steeds hoger oplopende begrotingstekorten “boven de afgrond” hangen, dit beleid hier in grote mate mee verantwoordelijk voor is, en dat besparen op sociale zekerheid geen economische wet is, maar een politieke keuze. Niets meer, niets minder.