De energietransitie: over kosten, baten en een eerlijke verdeling

In dit hoofdstuk illustreert Pieter Verbeek (Vlaams ABVV) met medewerking van Sara Van Dyck (BBL) het belang van een brede blik op de kosten en baten van de energietransitie. Ze schetsen het energiesysteem van de toekomst, van het verminderen van de energievraag over de vergroening van elektriciteit en warmte tot de aanpassing van de energienetten.

Vervolgens bekijken ze de verdeling van de kosten en baten van die transitie. Ze benadrukken daarbij dat die kosten en baten variëren voor verschillende inkomensklassen, voor verschillende sectoren, voor verschillende landen en regio’s, en voor verschillende generaties.

Nadat ze enkele principes voor een rechtvaardige transitie uiteenzetten, bestuderen ze de kosten en baten in de praktijk via twee case-studies: (1) de investeringen in de energienetten van de toekomst; (2) een hogere prijs op de uitstoot van broeikasgassen.

Hun conclusie is dat een transitie altijd winnaars en verliezers oplevert. Alleen als de kosten en baten eerlijk verdeeld worden, zal de transitie genoeg snelheid maken.

“Een (tijdige) energietransitie heeft veel te winnen bij een sterke overheid, een brede en degelijke kennisbasis, een goed zicht op maatschappelijke kosten en baten en een geregeld geactualiseerde overheidsplanning. De onzichtbare hand van de markt zal niet volstaan.”

Pieter Verbeek is adviseur bij de studiedienst van het Vlaams ABVV en werkt op de thema’s duurzaamheid, energie en milieu.
Sara Van Dyck is beleidsmedewerker energie bij Bond Beter Leefmilieu. Ze staat in voor de opvolging, advisering en beïnvloeding van het Vlaams, federaal en – in mindere mate –  het Europees energiebeleid.